“Als geschiedenis in de vorm van verhalen werd onderwezen, zou het nooit worden vergeten”. Deze uitspraak van de Engelse schrijver Rudyard Kipling (bekend van Jungle Book) zou de inspiratie kunnen zijn van de manier waarop de geschiedenis tegenwoordig steeds vaker wordt gepresenteerd. Niet als een opsomming van gebeurtenissen, data en belangrijke personen, maar meer als het vertellen van verhalen over gewone mensen en wat zij meemaakten terwijl om hen heen de geschiedenis zich voltrok. Ze stonden erbij en ze keken er naar.

In het Kruithuis in Den Bosch is een nieuw museum ingericht gewijd aan de gebeurtenissen rondom de val van de stad in 1629. Niet het perspectief van Frederik Hendrik van Nassau wordt belicht, maar de verhalen van gewone mensen: een soldaat, een boer, een priester, een huisvrouw. Zo komt de geschiedenis tot leven. Storytelling (we gebruiken helaas weer meestal een Engels woord) is de kunst van het overbrengen van informatie, emoties en ideeën door middel van boeiende verhalen. Je kunt er tegenwoordig masterclasses voor volgen, en cursussen.

Ook over Oirschot zijn veel verhalen te vertellen, en niet alleen uit de recente geschiedenis. Dat bewees Maria van Deutekom, toen ze tijdens onze jaarvergadering het verhaal vertelde over de moord op Niclaes Herberts van Wintelroij in 1608. Een ander voorbeeld is het boek ‘Kom, we gaan naar boven….’ van Jan van Gemert, dat dit jaar genomineerd was voor de Heemprijs. Het vertelt het verhaal van de veertienjarige Henk Erven uit Spoordonk, student aan het seminarie in Boxtel, die tijdens de bevrijdingsfeesten in Tilburg om het leven kwam door een Duits explosief dat in de toren van de kerk aan de Heuvel was aangebracht. De schrijver heeft van het boek met de hulp van theaterstudenten van de Tilburgse MBO-instelling Yonder zelfs een theaterlezing gemaakt, die de afgelopen maand te zien was in vrijwel elke plaats die in het leven van Henk Erven een rol speelde: Oirschot, Tilburg, Boxtel, Spoordonk. De indrukwekkende voorstelling wordt nog indrukwekkender als in de nazit wordt verteld dat de studenten (tieners en twintigers) zelf de scenes hebben gekozen die ze wilden uitbeelden. Zo wordt behalve de verschrikkingen van de oorlog ook duidelijk hoe de jonge Henk dankzij de onderduikers die zijn ouders in de boerderij aan de Krukkerd herbergden kon ontsnappen aan het leven op de boerderij. Wat de theaterlezing ook laat zien is dat er voor storytelling oneindig veel vormen bestaan. Behalve de traditionele lezing of publicatie kunnen we de verhalen ook op andere manieren presenteren: theatervoorstellingen, filmpjes, podcasts, dorpswandelingen, evenementen, tentoonstellingen en nog veel meer.

Ook in Oirschot willen we de geschiedenis meer in verhalen gaan vertellen. Het is belangrijk dat we daarbij wel van de feiten blijven uitgaan. Natuurlijk mag je historische bronnen interpreteren om er een aantrekkelijk verhaal van te maken. En natuurlijk mag je je inleven in de mensen die in dat verhaal een rol spelen. Als we maar niet gaan fantaseren. Want dan wordt het verhaal van Oirschot een sprookjesboek, en verandert Oirschot in de Efteling.

Anton Neggers
Voorzitter